W dzisiejszych czasach każdy z nas spędza codziennie co najmniej kilka godzin w Internecie, zarówno za pośrednictwem komputera, jak i telefonu komórkowego, który jest naszym codziennym towarzyszem. Co do tego, że Internet jest niezwykle pożyteczny nie ma wątpliwości, jednak posiada on również swoją ciemną stronę, z której warto zdawać sobie sprawę. Jednym z jej przejawów są fake newsy, które od jakiegoś czasu stają się coraz bardziej popularnym zjawiskiem. Czym są fake newsy, jak nauczyć się je prawidłowo rozpoznawać i z nimi walczyć?
Po czym rozpoznać fake news?
Fake news to angielska nazwa, którą dosłownie można przetłumaczyć jako „fałszywe wiadomości”. Określenie to dotyczy nieprawdziwych informacji, które mają na celu wprowadzenie ich odbiorcy w błąd. Najczęstszymi przyczynami wykorzystywania fake newsów jest zwiększenie własnych dochodów lub szerzenie błędnych informacji w bardziej konkretnych celach, do jakich zaliczyć można np. wygraną w wyborach prezydenckich.
Fake newsy często cechuje krzykliwość oraz nadmierna sensacyjność, która ma na celu przyciągnięcie jak największą ilość odbiorców. Doskonałym przykładem, który wykorzystuje właśnie te mechanizmy jest tzw. clickbait, czyli zawartość, której celem jest jedynie kliknięcie w nią przez jak największą ilość użytkowników.
Clickbaitami operują głównie portale plotkarskie w nagłówkach np. „Popularna gwiazda po latach wyznaje, że nie ukończyła szkoły”, podczas gdy czytając cały tekst można dowiedzieć się jedynie, że nie dokończyła ona szkoły muzycznej i to drugiego stopnia, co nie jest niczym niezwykłym.
Jednak nie wszystkie fake newsy są tak czarno białe i łatwe do rozpoznania. W ostatnich czasach coraz częściej można natknąć się na półprawdy lub różnego rodzaju niedopowiedzenia, które są najgroźniejsze, właśnie dlatego, że tak ciężko rozróżnić je od prawdziwych informacji, o ile te jeszcze w ogóle istnieją.
Fake newsy towarzyszą ludzkości od czasów starożytnych, często były one częścią propagandy, z której władza przez wieki korzystała, zwłaszcza w czasie wojen lub niepokoi społecznych. Nigdy jednak zjawisko to nie było tak powszechne i niebezpieczne jak w dzisiejszych czasach. Kilka lat temu doszło do kilkunastu ujawnionych skandali i afer z fałszywymi wiadomościami w roli głównej. Wielu badaczy badających to zjawisko uzyskało jednoznaczne dowody, świadczące o tym, że to właśnie fake newsy rozpowszechniane za pomocą portali społecznościowych miały realny wpływ na wyniki wyborów czy nastroje społeczne.
Jak bronić się przeciwko fałszywym wiadomościom?
Nie jest więc ciężko zauważyć, jak ważna jest obrona przed tego typu informacjami, z tym, że słowo „obrona” może być w tym wypadku zbyt duże, gdyż tak naprawdę z fake newsami niewiele można zrobić. Najważniejsza jest jednak umiejętność ich rozpoznawania. Składa się na nią parę elementów, które warto włączyć w swoją codzienną rutynę. Po pierwsze, bardzo istotne jest, by czytać całe artykuły, nie, jedynie nagłówki. Po drugie, aby dowiedzieć się czegoś o autorze teksu, a następnie sprawdzić inne źródła o danej tematyce. Najważniejsze jest jednak, by stale myśleć i być czujnym.
Artykuł powstał we współpracy z portalem poświęcony tematom dyplomacji akcjadyplomacja.pl
